مهندسي ساختمان

مفهوم كلي مهندسي را مي توان چنين بيان نمود . مجموعه تمام فعاليت هاي انساني در جهت بهره گيري و رام كردن طبيعت و نيروهاي ناشي از آن و كاربرد منطقي مواد طبيعي و مصنوعي به منظور تامين شرايط بهتر براي زندگي فردي و اجتماعي يا به عبارت ديگر مهندسي استفاده از معلومات علمي و مهارتهاي فني به منظور طرح و ايجاد و توليدي يك سيستم مفيد و قابل استفاده براي بشر و عاملي براي بهتر زيستن است .

مهندسي عبارت است از كسي كه تحقيقات خود را در زمينه تكنولوژي اختصاص دهد و در آن پژوهش نمايد . در اين زمينه مي توان گفت كه تا يك سده پيش شناخت تكنيك و تكنولوژي نسبتاً محدود بوده و بعد از انقلاب صنعتي يك سري مسائل محدود بوده و بعد از انقلاب صنعتي يك سري مسائل فني از نوع مكانيكي و انرژي به وجود مي آيد و در نتيجه مهندسي صنعتي پا به عرصه وجود مي گذارد و اطلاعات اندك پيشين در زمينه تكنولوژي با تلاش مهندسان به طور نسبي روز به روز افزون گشته و نقش اساسي خود را در پيشبرد آثار صنعتي ،‌رشد مهندسي ساختمان نيز همراه بوده و در اين زمينه موفقيتهاي بسياري كسب شده است . در عصر ما هر شاخه از علوم و تكنيك،‌مهندسي نقش سازنده داشته و به مرور زمان در راه تكميل خود سير مي نمايد .

آنچه مسلم است تكنولوژي با زمان پيشرفت مي كند و دامنه فعاليتش دائماً در حال گسترش مي باشد و امروز سلطه تخصص در رشته هاي گوناگون مهندسي بسيار ضروري بوده و جنبه علمي آن مورد تائيد همگان مي باشد . دنياي امروز اهميت زيادي براي روابط بين علوم و مهندسي و اجتماع قائل مي باشد و طبيعتاً‌ تجزيه و تحليل اين روابط براي روشن نمودن وظايف هر يك كاملاً الزامي است ،‌نقش دانشمند و يا مهندس دانشمند كشف دانش جديد است و براي رسيدن به اين منظور مي تواند در كمال آزادي خود را از اجتماع دور نگاهدارد و پس از طرح پرسش هاي گوناگون دور نگاهدارد و پس از طرح پرسش هاي گوناگون و كاربرد منطقي ،‌دانش هاي شناخته شده جديد را به وجود آورد .

نقش مهندسي در كابرد دانش تثبيت شده است و در حقيقت مي توان گفت كه پايان كار دانشمند شروع كار مهندس است كه از هر نوع درك جديد در كار خود به عنوان ضمائم اطرافش استفاده مي كند . اگر چه مهارت هاي فني و تكنيكي براي يك مهندس در دنياي امروز كاملاً لازم است ولي انعطاف در طرز تفكر و مطابقت با محيط لازم نيل به توافق و مالاً پيشرفت كار هر مهندس حرفه اي است . براي يك مهندس بالاتر از توانايي در حل مسائل تكنولوژي ايفاي نقش داوري در ارزش هاي اجتماعي است .

تكنولوژي تاثيري بس مهم ولي ناشناخته در ارزش هاي اجتماعي دارد . براي برآورد احتياجات عامه يك مهندس ابتدا بايد درك كامل از رابطه انساني با محيط داشته باشد و از استفاده تكنولوژي به عنوان راه حل سريع مسائل اجتماعي پرهيز كند.

در واقع نقش و وظيفه دانشمند با نقش و وظيفه مهندس اساساً‌ تفاوت دارد ،‌كار عمده دانشمند اين است كه  پديده اي را كه تاكنون ناشناخته مانده كشف نمايد و به همگان بشناساند .

در صورتي كه كار مهندس اين است كه پديده هاي شناخته شده را به اجرا درآورد . در نتيجه مسئوليت مهندس نسبت به مسئوليت دانشمند بسيار مهمتر بوده و نمي تواند به نظرهاي انتزاعي اتكاي زيادي داشته باشد . بايد او در عين اينكه تكيه به سنت ها و تجارب گذشتگان كار خود را انجام دهد ، لازم است انديشه هاي جديدي را هم بيازمايد .

مهندسي مدرن

تمام تجربياتي كه بر اساس شناخت و پژوهش به كمك علوم رياضي به ويژه حساب ،‌حساب ديفرانسيل و فرمول بندي فيزيك ، به صورت يك قانون مورد عمل قرار مي گيرد ،‌مهندسي مدرن ناميده مي شود . عامل رياضي براي مهندسي ابزار فوري كه بيان سمبليك قوانين فيزيكي و به همين ترتيب براي تعيين يك مسئله فني و حل آن به كمك قوانين فيزيكي مي باشد ،‌ولي مهندس نمي تواند به حل مسئله فني و نظري و پايه به اشياء خيالي و تصويري بپردازد . او بايستي به كارهاي اجرايي پرداخته و از مصالح و ابزاري كه طبيعت و تنكولوژي در اختيارش قرار مي دهد با خبر بماند . به علاوه قوانين اقتصادي كه محدوديت و برگزيدگي شيوه هاي اجرايي و كاربرد مصالح را تعيين مي كند ، شناخته باشد و به مجموعه اي از اطلاعات و تقريباً به پيوند بين جهان مدل فيزيكي ـ رياضي و چند شكلي واقعيت و مصالح و خواص تكنولوژي و تحقيقات انجام شده براي پديده هاي فيزيكي در زمينه هاي ويژه ( ايستايي ساختمان ها و ماشين ها .. ) آگاه باشد و بالاخره مهندس نياز به داشتن اطلاعات بر كابرد تازه هاي مهندس نياز به داشتن اطلاعات بر كاربرد تازه هاي جهان فن بوده و به طوري كه از مصالح جديد و تكنيك هاي تازه بي خبر نباشد .

يكي از مشكلات بسيار مهم كه مهندسان در شرايط كنوني آن روبرو هستند مسئله بازآموزي فني پيوسته مي باشد . در حالي كه در روزگاران گذشته به عنوان يك حرفه واقعي و پيشگام فنون به صورت پيوسته نمايان بوده است .

در شرايط كنوني اندوخته هاي زمان تحصيل به علت گسترش سريع در تخصص هاي تكنولوژي و پيدايش شيوه كاربردهاي نو باعث عقب ماندگي مهندس از تازه هاي مهندسي روز مي گردد . به نظر مي رسد يكي از راه حل هاي شيوه بازآموزي در مدارس عالي با همكاري مهندسان ادارات و شركت و كارخانجات گوناگون است كه تبادل نظر بين مدرسه و حرفه آخرين پديده علمي در رشته هاي مختلف فني و تكنولوژي هاي پيشرفته را به مهندسان قديمي اموزش دهد. مساله تخصص با توجه به جنبه هاي متفاوت نمي تواند از دوره هاي منظم در مدارس تامين شود ولي با كمك و همكاري مركز آموزش دانشگاه و صاحبان صنايع مي توان شناخت و مهنسان افزايش داد .

دورنماي كار مهندس تحصيل كرده بستگي به تلاش و ابتكار فني او دارد . هر مهندسي بايستي گذشت زمان اطلاعات فني خود را چه از نظر ( مطالعه و بررسي ) چه فني ( تجربي ) بالا برده و حد لزوم فاصله بين كار و مطالعه را كم نمايد .

وظايف كنوني مهندس

محدوده مهندسي با گسترش تكنولوژي صنعت و در جامعه رو به افزايش بوده و نقد مهندس بسيار حساس مي باشد . به ويژه با توجه به مساله اقتصادي در ساختمان كه نياز به شناخت بازار و مواد اوليه و فرآورده هاي تازه و تشكيلات كارگاه شركتها كه به سرعت و ابعاد جهاني به خود گرفته است . براي مهندس چند عامل مورد توجه است . يكي مسئله اقتصادي و ديگري ------- ( استحكام ) و بالاخره عملكرد ( كارآيي ) در ------ زيبايي در هر طرح است .

پيشرفت فعاليتهاي هر مهندس بستگي به ظرفيت و لياقت كار و پيشبرد او داشته ،‌البته آشنائي به قوانين اقتصادي و اصول فني و درك محيط كار نيز ضروري مي باشد و بالاخره پايان كار ( اثر ) يك مهندس يك واقعيت عيني است كه مصالح را به پل يا ساختمان تبديل مي نمايد و بعداً‌ جنبه هاي اجتماعي و فرهنگي هر كدام مشخص خواهد بود .

چون هر ابتكار تمام شده كه در اختيار اجتماع قرار مي گيرد ارزش واقعي خود را در طول تاريخ نشان خواهد داد به همين دليل مهندس بايد در هنگام اجرا مديريت و نبوغ خود را براي رسيدن به هدف نهايي به نوبه آزمايش درآورد و در اين رابطه كاركنان زيردست از قبيل تكنسين ها ـ معماران ـ بنيان ـ كارگران مي توانند در سطوح مختلف به ارزش كاري خود پي برده و در اين زمينه به خصوص اطلاعات فني خود را بالا برده و در اثرهاي بعدي بيش از آنچه كه موثر بوده اند . تاثير گذار باشند . زيرا كه هر اثر تجربه تازه اي مي آورد و مي تواند ارزش هاي انساني را بالا برده و بدان ارج نهد .

اطلاعات فرهنگي و درك هر مهندس در هر حدي كه باشد . مسائل مربوط به مدير يك كارگاه و آموزش اطلاعات كاري (‌فني ) و در هيچ يك از دانشكده ها گنجانده نشده كه بتوان آن را در كارگاه به كار برد و در اين رابطه بايد خود شرايط مطلوب را در كارگاه بوجود آورد تا مورد تائيد همگان  قرار گيرد .

يك مهندس امروز مسئوليت بزرگي دارد چون درك و يا عدم درك ابعاد خود و تعيين جهت فكري تاثير مستقيم در سطح جامعه و آنچه براي خود و آيندگان باقي مي گذارد خواهد داشت .

فعاليت هاي متعدد مهندس تشكيل شده است از مديريت ـ طرح ـ بهره وري و برنامه ريزي و فعاليتهاي فرعي و جنبي آن كه در راس آنها براي يك مهندس مديريت در درجه اول حائز اهميت است .

مهندسي ساختمان علاوه بر نقش كلاسيك مي تواند با كارهاي عمراني و عمومي و وابسته آنها كه كار شركت ها و دفاتر فني و كارگاه مي باشد ارتباط پيدا نمايد و نبايد استقلال و آزادي حرفه اي خود را از دست داده و تابع شرايط اداري نشود .

مسئوليت مهندس ناظر در برابر مقامات و كارفرما بسيار حساس بوده و هر مهندسي بايستي معلومات و ذوق و استعداد و مهارت خويش را به كار برده تا پروژه در دست اجرا به صورت صحيح خود به اتمام برسد اين نوع مهندس را مي توان از طريق مقايسه با هنر و استعداد يك مهندس متوسط ديگر به دست آورد .

برنامه آموزشي فني و حرفه اي مهندسي در موسسات آموزش عالي محدود به آموزش علوم مهندسي و مباني علمي تكنولوژي اين حرفه است . لكن به جنبه هاي شغلي و حرفه اي مهندس توجهي نمي شود و اين يكي از جهات نارسايي آموزشي صنعتي در كشور است .

بعضي از سازمان ها متوجه اين نقيصه شده اند و آموزش و اشتغال را تواماً‌ در برنامه تربيت نيروي انساني ماهر به كار گرفته اند ، از جمله به نيروي انساني ماهر به كار گرفته اند ، از جمله به منظور بالا بردن اطلاعات فني و مهارت فني تربيت افراد متخصص براي صنعت و استفاده از وجود آنها بحثي است بسيار قديمي و از ديرباز حتي در جوامع اوليه نشاني متداول بوده است .

پيشرفت سريع علوم و تكنيك علمي در جهان پيشرفته تجهيز افراد كاردان و تربيت كادر متخصص را ايجاد مي نمايد .

شاخص ارزيابي فناوري هاي نوين

1) ارزيابي سيستم زلزله

. تاريخچه توليد و كاربرد سيستم

. عملكرد لرزه خيزي

. تحقيقات انجام شده به روز

. استانداردها

. سازگاري با استاندارد هاي كشور

2) ارزيابي حريق

. رفتار اجزا در برابر حريق

. مشخصات مصالح مقاوم در برابر حريق

. رعايت استاندارد بين المللي در برابر حريق

3) ارزيابي انرژي

. پارامترهاي انرژي در جدارهاي خارجي

. گروه بندي ساختمان مطابق مبحث  19 مقررات ملي ساختمان

. قابليت استفاده انرژي طبيعي در تهويه، سرمايش و گرمايش

4) ساير موارد

. معماري ايراني. اسلامي

. انعطاف پذيري معماري

. هزينه هاي احداث كارخانه

. هزينه هر متر مربع زير بنا

. مسافت اقتصادي از نظر حمل و نقل

. مصرف مصالح

. تعمير و نگهداري

. عمر مفيد و دوام

اين گزارش، اين آگاهى را به شما مى دهد كه سريع تر اقدام به جلوگيرى از اشتباهات و خطا هاى فنى مجرى ساختمان كنيد و با مطلع كردن مهندس ناظر خود، از بروز دوباره كارى (كه بار مالى زيادى به شما تحميل مى كند) و همچنين پوشاندن خطا هاى غيرقابل جبران كه مى تواند در آينده صدمات جبران ناپذيرى به ساختمان شما وارد آورد، جلوگيرى كنيد. براى شروع با انواع اسكلت هاى ساختمان آشنا مى شويد، و در ادامه با جزييات فنى و اجرايى آشنا خواهيد شد.
ساختمان هاى فلزى:
در ساخت اين نوع ساختمان ها از پروفيل هاى فولادى در ستون و تير هاى آن استفاده شده است. اجراى سريع، كوچك بودن ابعاد ستون ها (نسبت به حالت بتونى) مقاومت بالاى فولاد در برابر كشش و فشار از جمله مزيت هاى اين نوع ساختمان ها به شمار مى رود، در مقابل زنگ زدگى، خوردگى و ضعف در برابر آتش سوزى از جمله معايب آن به شمار مى رود.
نصب و اتصال اجزاى تير، ستون و پل هاى اين ساختمان ها به دو طريق جوشكارى و يا پيچ و مهره انجام مى پذيرد. در ايران، اكثر ساختمان هاى مسكونى با اسكلت فلزى به روش جوشكارى نصب مى شود.
ساختمان هاى بتونى:
ساختمان هايى كه اسكلت اصلى آنها از بتون آرمه است را ساختمان بتونى مى نامند. زلزله هاى اخير نشان داده كه ساختمان هاى بتونى در صورت اجراى صحيح، مقاومت خوبى از خود به نمايش مى گذارد. همچنين مقاومت در برابر آتش سوزى، اجراى سازه هاى خاص، اجراى معمارى در خور توجه و عملكرد بهتر ديوار هاى آجرى با اسكلت بتونى از مزيت هاى اين نوع ساختمان ها به شمار مى آيد.

ساختمان هاى آجرى:
مطابق آئين نامه ۲۸۰۰ زلزله ايران، ساختمان هاى با مصالح بنايى حداكثر بايد داراى دو طبقه (بدون احتساب زيرزمين) باشند.

ساختمان هاى خشتى:
استفاده از خشت در ساختمان هاى روستايى و شهر هاى كوچك به دليل شرايط اقليمى انجام مى پذيرد. در مناطق كويرى كه روز هاى گرم و شب هاى سرد دارد، بهترين روش سرمايشى و گرمايشى خانه ها استفاده از ديوار هاى قطور خشتى است. اما اين نوع ديوار ها در برابر زلزله آسيب پذير بوده و به صورت آوارى مهيب، جان زيادى را مى گيرد. متاسفانه هنوز آئين نامه اى در كشور براى اين نوع ساختمان ها تدوين نشده است. به غير از موارد فوق، ساختمان هاى پيش ساخته، ساختمان هاى چوبى و ساختمان هاى سنگى نيز بر حسب مناطق خاص خود ساخته مى شوند.
وقتى مى خواهيد خانه اى را بسازيد، چه بتونى باشد و يا فلزى، موارد زير را بايد رعايت كنيد:
ساختمان هايى كه بيش از ۴ طبقه و يا ۱۲ متر به بالا هستند بايد با ساختمان مجاور خود فاصله داشته باشند. اين فاصله ها را كه اصطلاحاً درز انقطاع مى نامند حداقل يك صدم ارتفاع است يعنى براى ساختمان به ارتفاع ۲۰ متر درز انقطاع ۲ سانتيمتر خواهد بود. وجود اين درز براى حذف و يا كاهش خسارت ناشى از ضربه ساختمان هاى مجاور به يكديگر است. اين درز ها را مى توان با مصالح نرم كه در هنگام زلزله به راحتى خرد مى شوند، پر نمود.
پلان ساختمان بايد ساده و منظم باشد و داراى پيش آمدگى و پس رفتگى زيادى نباشد. بار و تاسيسات سنگين مانند منبع آب در طبقات فوقانى ساختمان قرار داده نشود و سعى شود تا سنگينى ساختمان در پايين ترين سطح ممكن باشد.
اجراى مصالح نما، شيشه، ديوار هاى جداكننده طورى باشد كه هنگام زلزله از سازه جدا نشود. سعى نكنيد بيش از آنچه كه در نقشه سازه آورده شده است، اقدام به تقويت سازه، خصوصاً پل ها و تير ها كنيد. افزايش ابعاد پل يا تير و يا ميلگرد ها ى آن نتيجه عكس خواهد داد.
اگر هنگام خاكبردارى به پى (فونداسيون) ساختمان همسايه برخورد كرديد، اقدام به تخريب آن نكنيد. ضمن هماهنگى با مهندس ناظر خود، با يك برگ يونوليت (فوم) اقدام به جداسازى پى ساختمان همسايه با بتون پى ساختمان خود كنيد.
پس از اتمام خاكبردارى و قبل از اجراى بتون مگر (بتونى كم سيمانى كه به ضخامت ۱۰ سانتيمتر در زير فونداسيون روى خاك اجرا مى كنند) از محكم و سفت بودن خاك زير فونداسيون مطمئن شويد. در اين مورد حتماً با مهندس ناظر ساختمان خود مشورت كنيد.
بار هاى وارد بر ساختمان، همگى در نهايت به پى (فونداسيون) ساختمان منتقل شده تا به زمين برسد. لذا دقت در اجراى مرحله از ساختمان حائز اهميت است. پى ها نيز انواع مختلفى دارند. اما پى رايج ساختمان هاى مسكونى در ايران به صورت پى نقطه اى (تكى يا دوبل) است.پس از خاكبردارى محل پى ساختمان، قبل از آنكه بخواهيد پى را اجرا كنيد، حتماً از مقاومت بستر خاكى كه به آن رسيده ايد مطمئن شويد.
اگر خاك بستر به راحتى توسط بيل دستى برداشته مى شود، اجراى فونداسيون به تنهايى جوابگو نخواهد بود. از آنجا كه اكثر نقشه هاى محاسباتى داده شده به مالكين، بدون بررسى خاك منطقه و آزمايش هاى مربوطه است، لذا فقط به نقشه اكتفا نكنيد و حتماً از كارشناس امر يا مهندس ناظر خود بهره بجوييد. تراكم بستر خاك قبل از اجراى فونداسيون نيز نبايد فراموش شود.
بعد از آنكه از خاك زير پى مطمئن شديد، بايد دقيقاً طبق پلان ساختمان (و از هر طرف نيز ۱۰ سانتيمتر بيشتر) سطح را با يك بتون كم عيار به ضخامت ۵ الى ۱۰ سانتيمتر بپوشانيد. سپس بر روى آن اقدام به آرماتوربندى و قالب بندى پى كنيد.
براى متصل كردن كليه پى ها به هم بايد از شناژ استفاده كرد. ابعاد شناژ در نقشه هاى محاسباتى موجود است. به خاطر داشته باشيد كه آرماتور هاى شناژ حتماً به درون آرماتور هاى فونداسيون رفته و از مركز ستون نيز عبور كند. اگر ساختمان اسكلت بتونى باشد، ميلگرد هاى ريشه ستون درون اين شناژ قرار مى گيرد و اگر ساختمان اسكلت فلزى باشد، صفحه ستون همراه با بولت هاى آن.
مراقب بستن خاموت ها (آرماتور هاى عرضى كه به دور آرماتور هاى طولى و اصلى در شناژ ها بسته مى شوند) باشيد. همانطور كه در نقشه هاى سازه تان درج شده است، فاصله خاموت ها از هم در نزديكى ستون ها و پى ها كمتر مى شود. رعايت كردن اين فاصله ها بسيار مهم است و متاسفانه مجريان جهت راحتى كار خود، كليه فواصل را مساوى در نظر مى گيرند كه پس از زلزله آسيب جدى خواهند ديد.
همچنين انتهاى كليه خاموت ها (تنگ ها) بايد كاملاً خم شود و خم هاى دو خاموت كنار هم روبه روى يكديگر قرار نگيرند.هنگام بستن ميلگرد هاى پى و شناژ دو نكته را در نظر داشته باشيد البته اين دو نكته در كليه آرماتور بندى هاى اجزاى ساختمان نيز به كار مى رود.
اول اينكه انتهاى ميلگرد هايى كه آزاد هستند و ديگر ادامه پيدا نخواهد كرد بايستى به صورت ۹۰ درجه خم شوند. حداقل اندازه اين خم ها بايد ۱۲ برابر قطر آن ميلگرد باشد و مورد دوم طول روى هم قرار گرفتن آرماتور ها است. اگر آرماتور طولى در جايى قطع شد و مجبور شديد براى ادامه از يك آرماتور ديگر استفاده كنيد بايد حداقل به ميزان ۵۰ برابر قطر آن آرماتور، آن دو را روى هم قرار دهيد. كمتر از اين ميزان و يا قرار گرفتن نوك به نوك ميلگرد ها به هيچ عنوان مجاز نيست.
اگر بتون را به صورت آماده خريدارى مى كنيد، از يك كارخانه معتبر تهيه كنيد. اگر اسكلت ساختمان شما بتونى است ريشه ستون ها را مطابق نقشه و قبل از بتون اجرا كنيد. هنگام بتون ريزى، بتون اين ناحيه بايد حسابى متراكم شود. از آنجا كه تراكم ميلگرد ها در ناحيه ريشه ستون ها زياد است، ممكن است كارگران وقت و دقت زيادى را صرف اين كار نكنند. لذا مراقب باشيد كه تراكم بتون به خوبى انجام گيرد.
اگر جهت قالب بندى فونداسيون خود از آجر استفاده كرديد، حتماً روى آجر ها را كاملاً با نايلون بپوشانيد تا مانع جذب آب بتون توسط آجر ها شويد. اگر از قالب چوبى و يا فلزى استفاده كرديد حتماً آن را با روغن مخصوص (و يا حتى المقدور با روغن سوخته) چرب كنيد تا موقع جداسازى قالب ها از سطح بتون، بدون آسيب رساندن به بتون كار خود را انجام دهيد. البته مراقب باشيد كه آرماتور ها روغنى و چرب نشود. فاصله بين قالب و آرماتور ها را مطابق نقشه رعايت كنيد.
حداقل بين ۵ تا ۷ سانتيمتر بين قالب و ميلگرد بايد فاصله باشد تا با بتون كاملاً پر شود. اگر تحت هر شرايطى پس از بتون ريزى، آرماتور فونداسيون نمايان بود (البته اين ميزان نبايد خيلى زياد باشد، در غير اين صورت بتون ريزى شما ايراد داشته و بايد با مهندس ناظر مشورت نماييد). يك ملات پرسيمان با دانه بندى ريز درست كنيد و آن قسمت را بپوشانيد.
در غير اين صورت آن قسمت محل خوبى براى خوردگى آرماتور فونداسيون شما خواهد بود.آب دادن و نگهدارى از بتون را فراموش نكنيد. در واقع اين شما هستيد كه مقاومت اصلى بتون را تعيين مى كنيد!
• بتون و بتون ريزى
يكى از كاربرد ى ترين مصالح مصرفى در ساختمان، بتون است. پى ها (فونداسيون ها)، ستون ها و تير هاى بتونى، بتون مصرفى در سقف هاى تيرچه بلوك، كامپوزيت و... همگى نشانگر اهميت اين ماده ساختمانى به شمار مى روند. بتون تشكيل يافته است از سيمان، شن و ماسه و آب كه بر حسب مقاومت لازم و محل مصرف، ميزان مصالح در هنگام اختلاط تعيين مى شود.
بر حسب نوع و محل مصرف، احتمال اضافه كردن مواد افزودنى نيز وجود دارد. بتون در مقابل نيرو هاى كششى ضعيف است بدين جهت براى رفع اين ضعف از ميلگرد يا آرماتور استفاده مى شود كه بر حسب محاسبات، قطر و تعداد آن مشخص مى شود.
نكات مهمى كه در هنگام ساخت بتون بايد در نظر داشته باشيد:
سيمان مصرفى خود را بر حسب محل مصرف تعيين كنيد. به طور كلى سيمان پرتلند نوع ۲ براى كار هاى ساختمانى كفايت مى كند. سيمان پرتلند نوع ۵ سيمان ضدسولفات است و براى قسمت هايى از ساختمان كه با سولفات در تماس است به كار مى رود. در بعضى از پى هاى ساختمان كه ممكن است با خاك و يا آب هاى سولفاته در تماس باشد بايد از اين نوع سيمان استفاده كنيد.شن مصرفى بايد تميز و سخت باشد.
به كار بردن سنگدانه هاى درشت تر از ۲۲ ميليمتر در ساخت بتون آرمه توصيه نمى شود و حداكثر اندازه اى كه مى توانيد مصرف كنيد ۴ سانتيمتر است. البته بايد در تعيين شن مصرفى خود به فاصله ميلگرد هاى بسته شده و يا ضخامت دال (قطعه بتونى با ضخامت كم) توجه لازم داشته باشيد.
ماسه نيز بايد شسته باشد. از ماسه هاى خاكدار در بتون جداً دورى كنيد در غير اين صورت ضرر آن بيش از اختلاف قيمت ماسه شسته با ماسه خاكدار خواهد بود. آب مصرفى در بتون بهتر است آشاميدنى باشد. در غير اين صورت بايد از آبى استفاده شود كه داراى بو و طعم خاصى نبوده و با مواد ديگر نيز آميخته نشده باشد.
پس از تهيه مصالح، مطابق دستور العمل داده شده از طرف مهندس ناظر يا محاسب خود، اقدام به اختلاط آنها نماييد. در صورتى كه به صورت دستى اقدام به ساخت بتون مى كنيد، ابتدا ماسه و سيمان را با هم مخلوط كرده، سپس شن را به آن بيفزاييد. پس از مخلوط كردن آنها با هم به آرامى آب به آن اضافه كنيد.
به خاطر بسپاريد كه بعضى از كارگران بنا به عادتى كه در ساخت ملات دارند، مخلوط را به صورت آبخوره درمى آورند كه اين كار غلط است و باعث هدر رفتن دوغاب سيمان خواهد شد. (آبخوره يعنى مصالح خشك را به صورت توده تپه اى شكل مخلوط كرده و وسط آن را مانند كوه آتشفشان خالى مى كنند و درون آن آب مى ريزند.) ساخت بتون توسط دستگاه هاى مخلوط كننده (ميكسر) كيفيت بهترى را به دست مى دهد.
پس از ساخت بتون آن را بايد به محل بتون ريزى انتقال داده و بلافاصله اقدام به بتون ريزى كنيد. اگر بتون در حال سفت شدن بود يا براى راحتى كار خود، هرگز به بتون ساخته شده آب اضافه نكنيد. اگر بتون سفت شده، ديگر قابل مصرف نيست اضافه كردن مجدد آب و يا حتى اضافه كردن آب بيش از اندازه در هنگام اختلاط، مقاومت نهايى بتون را كاهش مى دهد.
مهم ترين نكته اى كه در حال اجراى بتون ريزى بايد به آن توجه داشته باشيد، متراكم كردن بتون است، اهميت اين قسمت از كار آن قدر بالاست كه اگر پيمانكار بتون ريزى شما، فاقد وسايل مناسب متراكم (خصوصاً ويبراتور) بود، از شروع كار خوددارى كنيد. ويبراتور كه تشكيل شده از يك موتور و شلنگى كه سر آن با لرزشى كه ايجاد مى كند باعث تراكم بتون مى شود، بهترين وسيله براى اين كار به شمار مى رود.
بتون بايد طورى متراكم شود كه كليه ميلگرد ها كاملاً در بتون مدفون شود و هواى محبوس درون بتون كاملاً تخليه شود. عمل ويبره كردن با ويبراتور در حدود ۵ تا ۱۵ ثانيه طول مى كشد و هنگام رو زدن شيره بتون متوقف مى شود. تراكم بيش از حد نتيجه معكوس مى دهد و براى بتون مضر است.
در جاهايى كه احتياج داريد سطوح بتون را صاف كنيد (مانند سقف ها و پى ها) كمى صبر كنيد تا آب بتون رو بزند، آن گاه با ماله چوبى اقدام به صاف كردن سطوح كنيد. پس از اتمام عمليات بتون ريزى نگهدارى بتون حداقل به مدت هفت روز بسيار مهم است و در واقع در اين مدت است كه بتون مقاومت اصلى خود را به دست مى آورد. تاخير در اين كار باعث از دست رفتن مقاومت بتون خواهد شد.
در اين مدت نبايد اجازه دهيد كه بتون آب خود را از دست بدهد. در تابستان و يا هواى گرم با آب دادن مداوم بتون و يا پوشاندن سطوح بتونى با چتايى (گونى) خيس مى توانيد آب لازم را تامين كنيد. در روز هاى سرد و هواى كمتر از ۵ درجه سانتى گراد بايد مراقب يخ زدگى بتون باشيد. بتون در اين هوا بايد گرم بماند. در سقف ها كه ضخامت كم و سطح زيادى دارند، مى توانيد با روشن كردن بخارى در زير آنها، اين كار را انجام دهيد.
چند نكته را قبل از شروع بتون ريزى به خاطر بسپاريد.
• هرگز اجازه ندهيد ميلگرد ها به قالب چسبيده باشند. (چه در كنار و چه در كف قالب)
• داخل قالب ها بايد كاملاً تميز و عارى از نخاله، خاك و... باشد.
• از تماس مصالحى چون گچ، خاك و... كه باعث جذب آب بتون مى شود جلوگيرى كنيد. اين كار را مى توانيد با پوشاندن خاك و يا... توسط نايلون انجام دهيد.
• قبل از بتون ريزى، محل را كاملاً مرطوب كنيد اما آب اضافى درون قالب ها را تخليه كنيد.
• ميلگرد ها بايد عارى از هرگونه چربى، رنگ و... باشد و هيچ گونه جسم خارجى نبايد به آن چسبيده باشد.
• موقع جدا كردن قالب ها از بتون سفت شده اين كار را به آرامى انجام دهيد و از ضربه زدن جداً خوددارى كنيد.
• سقف
سقف يك ساختمان نقش انتقال بار به پل ها را دارد. در ايران پركاربرد ترين نوع سقف ها، تيرچه بلوك، طاق ضربى و كامپوزيت به شمار مى رود.
سقف هاى تيرچه بلوك: در حال حاضر در كشور ما اين نوع سقف كاربرد فراوانى در منازل مسكونى دارد. اجراى ساده و سريع و همچنين استفاده از آن در هر دو نوع اسكلت بتونى و يا فلزى، مجريان ساختمانى را به استفاده از اين روش ترغيب مى سازد. اجزاى اين سقف عبارت است از تيرچه، بلوك، آرماتور هاى حرارتى و بتون ريزى نهايى.
مهم ترين عضو انتقال دهنده نيرو هاى وارده بر سقف تيرچه ها هستند. اگر تيرچه را خريدارى مى كنيد، بايد از سازنده آن مطمئن باشيد. ميلگرد هاى طولى درون تيرچه بايد يكپارچه باشد و به صورت جوشكارى شده نباشد. به دليل آنكه اين ميلگرد ها درون بتون قرار گرفته اند، تشخيص اين موارد امكان پذير نيست. لذا با بازديد از محل ساخت تيرچه ها و يا اطمينان از شركت فروشنده تيرچه از سلامت تيرچه ها اطمينان حاصل نماييد.
منبع : روزنامه شرق ( پوریا مهدوی)